Vo tròn lẽ sống là tựa của một bài thơ kệ của Trưởng lão Giác Dũng. Chúng tôi đã giới thiệu bài thơ kệ này trên trang phuongthaoam vào ngày 18/4/2014.
***
Hôm nay, hướng về kỷ niệm ngày sinh Trưởng lão, chúng tôi lại muốn nương vào ân đức của Trưởng lão để ghi đôi dòng và giới thiệu lại bài thơ kệ Vo tròn lẽ sống với quý thân hữu.
***
Riêng với chúng tôi, đây là một nỗ lực nhỏ trước một khoảng trống lớn mà chúng tôi chưa thể làm gì để bù đắp được, kính mong quý thân hữu niệm tình cảm thông cho!
***
Trưởng lão Giác Dũng không phải là nhà thơ.
Là nhà sư, Trưởng lão có viết những câu văn vần, để tự nhắc mình nhắc người tu tập trong những dịp đặc biệt. Có câu rất hòa vần hòa nhịp, có câu không. Có từ đa nghĩa sâu sắc. Nhưng từ ngữ phần nhiều rõ nghĩa, bình dân. Ai đọc cũng hiểu ngay. Chúng tôi gọi những bài như vậy là kệ khuyến tu.
Thực sự, nói đến thơ văn, chúng tôi là người ngoại đạo, chúng tôi cũng chẳng biết thế nào là thơ, thế nào là kệ nữa. Khi thích thì gọi là thơ cho oách, không thì gọi là kệ cũng được.(*) Muốn thì gọi gộp luôn là thơ kệ cũng chẳng sao. Sao sao thôi cũng là sao. Sự chi cũng vậy thế nào cũng xong. Tâm không vạn sự đều không. Tâm chơn vạn pháp thảy đồng quy chơn. Thơ kệ của nhà Phật là vậy.
Vo trong lẽ sống là một bài thơ kệ như thế. Trưởng lão làm bài này lúc nào không ai biết. Nhưng chúng tôi được Trưởng lão đọc cho nghe từ những năm 1996, 1997 khi chúng tôi mới về tập tu theo Thầy. Hiện nay có 3 dị bản của bài thơ Vo tròn lẽ sống của Trưởng lão Giác Dũng với một số từ khác nhau trong các bản. Ở đây, chúng tôi giới thiệu bản Trưởng lão đọc cho chúng tôi nghe sau cùng, năm 2013, với từ “tự tánh” thay cho “thượng đế” và “phật tánh”. Tức là, có bản ghi, Xin "thượng đế" đừng cho tôi nếp sống; có bản ghi, Xin "phật tánh" đừng cho tôi nếp sống; có bản ghi, Xin "tự tánh" đừng cho tôi nếp sống.
Nay chúng tôi xin giới thiệu với quý vị bản dùng từ "tự tánh".
***
Hôm nay, hướng về kỷ niệm ngày sinh Trưởng lão, chúng tôi lại muốn nương vào ân đức của Trưởng lão để ghi đôi dòng và giới thiệu lại bài thơ kệ Vo tròn lẽ sống với quý thân hữu.
***
Riêng với chúng tôi, đây là một nỗ lực nhỏ trước một khoảng trống lớn mà chúng tôi chưa thể làm gì để bù đắp được, kính mong quý thân hữu niệm tình cảm thông cho!
***
Trưởng lão Giác Dũng không phải là nhà thơ.
Là nhà sư, Trưởng lão có viết những câu văn vần, để tự nhắc mình nhắc người tu tập trong những dịp đặc biệt. Có câu rất hòa vần hòa nhịp, có câu không. Có từ đa nghĩa sâu sắc. Nhưng từ ngữ phần nhiều rõ nghĩa, bình dân. Ai đọc cũng hiểu ngay. Chúng tôi gọi những bài như vậy là kệ khuyến tu.
Thực sự, nói đến thơ văn, chúng tôi là người ngoại đạo, chúng tôi cũng chẳng biết thế nào là thơ, thế nào là kệ nữa. Khi thích thì gọi là thơ cho oách, không thì gọi là kệ cũng được.(*) Muốn thì gọi gộp luôn là thơ kệ cũng chẳng sao. Sao sao thôi cũng là sao. Sự chi cũng vậy thế nào cũng xong. Tâm không vạn sự đều không. Tâm chơn vạn pháp thảy đồng quy chơn. Thơ kệ của nhà Phật là vậy.
Vo trong lẽ sống là một bài thơ kệ như thế. Trưởng lão làm bài này lúc nào không ai biết. Nhưng chúng tôi được Trưởng lão đọc cho nghe từ những năm 1996, 1997 khi chúng tôi mới về tập tu theo Thầy. Hiện nay có 3 dị bản của bài thơ Vo tròn lẽ sống của Trưởng lão Giác Dũng với một số từ khác nhau trong các bản. Ở đây, chúng tôi giới thiệu bản Trưởng lão đọc cho chúng tôi nghe sau cùng, năm 2013, với từ “tự tánh” thay cho “thượng đế” và “phật tánh”. Tức là, có bản ghi, Xin "thượng đế" đừng cho tôi nếp sống; có bản ghi, Xin "phật tánh" đừng cho tôi nếp sống; có bản ghi, Xin "tự tánh" đừng cho tôi nếp sống.
Nay chúng tôi xin giới thiệu với quý vị bản dùng từ "tự tánh".
Giác Kiến
18/4/2014-11/9/2016
Vo tròn lẽ sống
Trưởng lão Giác Dũng
Xin tự tánh đừng cho tôi nếp sống
Trong ấm êm nhung gấm của chương đài
Vì bên tôi còn lắm người vất vả
Sống cuộc đời phải nếm mật nằm gai.
Xin tự tánh đừng cho tôi nếp sống
Mãi sanh lòng kiêu hãnh bởi tự cao
Nhìn chung quanh bằng đôi mắt tự hào
Thành hoang đảo, đầy tôi xa vĩnh viễn.
18/4/2014-11/9/2016
Vo tròn lẽ sống
Trưởng lão Giác Dũng
Xin tự tánh đừng cho tôi nếp sống
Trong ấm êm nhung gấm của chương đài
Vì bên tôi còn lắm người vất vả
Sống cuộc đời phải nếm mật nằm gai.
Xin tự tánh đừng cho tôi nếp sống
Mãi sanh lòng kiêu hãnh bởi tự cao
Nhìn chung quanh bằng đôi mắt tự hào
Thành hoang đảo, đầy tôi xa vĩnh viễn.
Xin tự tánh ban cho tôi nếp sống
Phải hằng thường kham nhẫn để hòa nhau
Vì kiếp người vương vấn mãi sầu đau
Do bản ngã lộng quyền che khuất trí.
Xin tự tánh ban cho tôi nếp sống
Hạnh thanh bần biết đủ lấy làm vui
Sống yêu thương ấp ủ khắp muôn loài
Được như thế tôi vo tròn lẽ sống.
--------------------------------
Phải hằng thường kham nhẫn để hòa nhau
Vì kiếp người vương vấn mãi sầu đau
Do bản ngã lộng quyền che khuất trí.
Xin tự tánh ban cho tôi nếp sống
Hạnh thanh bần biết đủ lấy làm vui
Sống yêu thương ấp ủ khắp muôn loài
Được như thế tôi vo tròn lẽ sống.
--------------------------------
--------------------------------
--------------------------------
(*) Chúng tôi có ý này từ khi bắt chước Trưởng lão và nhiều nhà sư khác tập làm kệ chơi. Và đây là bài thơ kệ chúng tôi ghi lại ý đó, ké bóng Thầy giới thiệu cùng các bạn.
Được cũng được, không được cũng được
Được! thế mà lại không
Không! thế mà lại có
Biển xanh mây vờn cọp
Non linh sóng gợn thuyền
Đây rồi, ờ cũng được
Đây rồi, ờ cũng không
Đây rồi, đầy biển mộng
Đây rồi, đầy chơn không.
Giác Kiến
Phương Thảo Am, 1999 - 2014
(*) Chúng tôi có ý này từ khi bắt chước Trưởng lão và nhiều nhà sư khác tập làm kệ chơi. Và đây là bài thơ kệ chúng tôi ghi lại ý đó, ké bóng Thầy giới thiệu cùng các bạn.
Được cũng được, không được cũng được
Được! thế mà lại không
Không! thế mà lại có
Biển xanh mây vờn cọp
Non linh sóng gợn thuyền
Đây rồi, ờ cũng được
Đây rồi, ờ cũng không
Đây rồi, đầy biển mộng
Đây rồi, đầy chơn không.
Giác Kiến
Phương Thảo Am, 1999 - 2014