Thiền thở và Niết-bàn

Chuyện kể rằng, có hai vị Trưởng lão vốn là hai anh em, đi đến trú xứ của mình, được vây quanh bởi toàn thể tăng chúng. Khi đứng ngắm trăng, một vị Trưởng lão nhẩm tính các hành duy trì thọ mạng của bản thân, và bảo tăng chúng: “Từ trước tới nay, các thầy đã thấy những tỷ kheo nhập niết bàn theo kiểu nào? Người thì đáp: “Từ trước tới nay, con thấy các vị nhập niết bàn khi còn ngồi trên toà.”
Người khác nói: “Con đã thấy những vị ngồi kiết già giữa trời mà nhập niết bàn.” Vị trưởng lão nói: “bây giờ ta sẽ cho chư hiền thấy một người nhập niết bàn trong lúc đang đi bách bộ.” Rồi Ngài vạch một đường trên khoảnh sân đi dạo và bảo: “Ta sẽ đi từ đầu đường đến cuối rồi trở lại, khi đến lằn mức này ta sẽ đạt niết bàn”. Nói xong Ngài bước lên con đường thiền hành và đi đến đầu kia. Khi quay trở lại ngài nhập niết bàn ngay lúc bước lên lằn đã vạch.

Bởi vậy, người có trí
Hãy để dành thì giờ
Tu tập niệm hơi thở
Vì có nhiều lợi ích.
(So let a man, if he is wise
Untiringly devote his days
To mindfulness of breathing, which
Rewards him always in these ways.)

(Trích dịch từ tập The Path of Purification (Visuddhimagga) của ngài Buddhaghosa, do Trưởng lão Nanamoli dịch)